CICHA NOC

Wyjątkowa historia najsłynniejszej kolędy

Już ponad 200 lat temu napisano tekst najsłynniejszej kolędy świata. Jej powstaniu towarzyszyły różne okoliczności. Melodia niosąca spokój, miłość i nadzieję. Zabrzmiała w czasach ponurych, po wojnach napoleońskich, pośród epidemii, biedy, chłodu i głodu, pożarów i trudów dnia codziennego…

Autorem słów  „Stille Nacht” (Cicha Noc) był Joseph Mohr, melodię ułożył Franz Xaver Gruber. Słowa jednej z wersji w języku polskim ułożył ok. 1930 roku Piotr Maszyński.

Cicha Noc

To była cicha, grudniowa noc. Mroźna i śnieżna, ale bardzo spokojna. Tak spokojna, jak melodia, która wypełniła niewielką, wiejską kaplicę.

Dziś kolędę zna cały świat, a maleńki Oberndorf pod Salzburgiem każdego roku zalewa fala kolędników z całego globu. Sama kolęda, choć nikt jej nie promował, ma swoje muzeum, stowarzyszenie i uznawana jest za dobro kultury światowej.

Najpopularniejsza kolęda świata, mówiąca nie tylko o narodzinach Chrystusa, ale też o pokoju i przebaczeniu, swą mocą potrafiła przerwać nawet walki zbrojne. Na polach bitew I wojny światowej słychać ją było po obu stronach frontów. 24 grudnia 1914 r., w okopach pod Ypres w Belgii, żołnierze wrogich armii, Niemcy i Brytyjczycy, spontanicznie opuścili kryjówki, dzielili się opłatkiem, składali sobie życzenia i wspólnie śpiewali "Cichą noc". Wydarzenia to nazwano później rozejmem bożonarodzeniowym.

Nim odkryto nazwiska jej twórców, mówiono, że spadła z nieba. Przez jakiś czas przypuszczano nawet, że napisał ją Mozart. Inni mówili, że melodię stworzyli flisacy, przeprawiający się miejscową rzeką. Legendy długo obiegały świat, do czasu, gdy w roku 1995 znaleziono manuskrypt pieśni opatrzony datą z rokiem 1816.

Okazało się więc, że w rzeczywistości niemieckie słowa kolędy napisał Joseph Mohr, wikary w nowo powstałej parafii św. Mikołaja w Oberndorfie koło Salzburga, a piękną, spokojną melodię, na jego prośbę, skomponował organista Franz Xaver Gruber. Kolędę "Cicha noc, święta noc..." po raz pierwszy zaśpiewali wspólnie, podczas pasterki w 1818 roku w Oberndorfie, w Austrii.

„Oberndorf – miasteczko flisackie, 20 km od Salzurga. To tutaj w 1818 roku na pasterce, w raczej skromnych warunkach biednej parafii, twórcy kolędy po raz pierwszy zaśpiewali ją na dwa głosy, przy akompaniamencie gitary. Gruber śpiewał partię basu, a ksiądz Mohr śpiewał głosem tenorowym akompaniując na gitarze. Był to wielki przełom w muzyce sakralnej, ponieważ gitara była raczej instrumentem rozrywkowym, przygrywano na niej w karczmach czy na ulicach. Legendy głoszą, że organy były wówczas uszkodzone przez myszy, które przegryzły w organach piszczałki. Naukowcom udało się jednak ustalić, że organów w owym czasie w ogóle w tej parafii nie było. Gitara była więc celowym zamysłem, grał na niej Joseph Mohr. To właśnie tutaj narodziła się przyjaźń Grubera i Mohra. Ksiądz nie miał gosposi, dlatego stołował się w karczmach, w których bywał też Gruber. Panował tam wówczas zwyczaj dedykowania sobie piosenek. I któregoś dnia obaj panowie jednocześnie postanowili zadedykować piosenkę nowonarodzonemu dzieciątku Jezus. Obecnie w Wigilię pod kaplicą Cichej Nocy gromadzą się tysiące ludzi, każdy śpiewa kolędę w swoim języku."

 

Sława dzieła przerosła wyobrażenia jej twórców. Pieśń zaczęto grać na królewskich dworach i w kameralnych kościółkach. Trafiła do wszystkich ważniejszych śpiewników świata, w najbardziej egzotycznych miejscach naszego globu. Do dziś przetłumaczono ją na 330 języków i dialektów. Co ciekawe, "Cicha noc" wykonywana jest masowo także w językach odległych od tradycji chrześcijańskiej, np. po arabsku, chińsku, w licznych dialektach indiańskich. Jest nie tylko najpopularniejszą na świecie kolędą, ale w ogóle najpopularniejszą pieśnią śpiewaną przez ludzi. Zjawiskiem, którego badaniem zajmują się religioznawcy i kulturoznawcy. Sama pieść w 2011 r. trafiła na listę niematerialnego dziedzictwa kultury UNESCO.

[Jedna z późniejszych partytur napisana ręką Grubera. Pierwsza wersja zaginęła.]

 

Podczas kiedy inne narody i kultury słuchają „ Cichej nocy“ w radio przez cały okres Adwentu i Bożego Narodzenia, kraje alpejskie trzymają się żelaznej zasady, otóż kolęda „Cicha noc“ może być śpiewana tylko 24 grudnia, najlepiej dopiero w wigilijny wieczór.

 

Kolęda „Cicha Noc”

(muz. Franz Xaver Gruber sł. Joseph Mohr)

I

Cicha noc, święta noc,

Pokój niesie ludziom wszem,

A u żłóbka Matka Święta

Czuwa sama uśmiechnięta

Nad dzieciątka snem,

Nad dzieciątka snem.

II

Cicha noc, święta noc,

Pastuszkowie od swych trzód

Biegną wielce zadziwieni

Za anielskim głosem pieni

Gdzie się spełnił cud,

Gdzie się spełnił cud.

III

Cicha noc, święta noc,

Narodzony Boży Syn

Pan Wielkiego majestatu

Niesie dziś całemu światu

Odkupienie win,

Odkupienie win.

IV

Cicha noc, święta noc,

Jakiż w tobie dzisiaj czas

W Betlejem dziecina święta

Wznosi w górę swe rączęta,

Błogosławi nam,

Błogosławi nam.

 

Kolęda zaśpiewana przez różnych wykonawców oraz w wersji instrumentalnej

 

Zespół Dziecięcy Fasolki

https://www.youtube.com/watch?v=BLq0ujPeeY8

Viki Gabor

https://www.youtube.com/watch?v=dVBS313XX5Q

Golec  uOrkiestra

https://www.youtube.com/watch?v=UAsg2SSR8Lc

Kolęda z tekstem

https://www.youtube.com/watch?v=yJg7U_3MaFc

Kolęda - wersja instrumentalna

https://www.youtube.com/watch?v=3yhhSxyENts

https://www.youtube.com/watch?v=aXAKU3Xek9s

Kolęda – karaoke

https://ising.pl/koleda-cicha-noc-piosenka

 

BAJKA

Cicha Noc: Opowieść o Bożym Narodzeniu  (51 min.)

https://www.youtube.com/watch?v=OnE1sJd0ZZM

 

Zapraszam do słuchania lub śpiewania przepięknej kolędy - cichej, skromnej, pokornej…

Życzę Wam cudownych świąt!

 

Wych. Maria Kuczyńska

 

Źródło: Wikipedia, WP –Turystyka, National Geographic i inne.